INKISIZIOA 1231-1860
Inkisizioa erakunde multzo bat da, bere
helburua, elizaren barruan heresia
ezabatzea da.
Heresia sinismen sistema
batean, bereziki erlijio batean, aldaketa
berri eztabaidagarri bat sartzea da.
.Heresia baten
sortzaileari heresiarka deitzen zaio eta
norbanakoei heretikoak.
Inkisizioa erakunde multzo bat da, bere
helburua, elizaren barruan heresia
ezabatzea da.
Heresia sinismen sistema
batean, bereziki erlijio batean, aldaketa
berri eztabaidagarri bat sartzea da.
.Heresia baten
sortzaileari heresiarka deitzen zaio eta
norbanakoei heretikoak.
Erdi Aroko inkisizioa, 1184an sortu zen Frantziako hegoaldean albitar eta kataroen heresiari aurka egiteko.Albitar eta kataroak heretikoen sekta bat ziren. Inozentzio III.ak sortu zuen 1184an, heresia zapaldu eta heretikoak zigortzea helburua zuen.
1252an inozentzio IV.ak inkisizio prozesuetan tortura erabiltzea onartu zuen oso auzitegi ankerra izan zen erruduntzat jotakoak gogor zigortzen zituztelako , inkisizioa ia europa osora zabaldu zen .Heretikoak edonon aurkitu,epaitu,eta zigortzeko sistema osoa zen inkisizioa
Inkisidoreak polizia motako indar bat ziren, jendearen salaketen bidez atxilotu eta epaitzen zutenak. XIII. mendetik, aitorpenak lortzeko torturatu egiten zen eta errudunei (gehienak, salatu gutxi izaten baitziren errugabe deklaratuak) zigor arin bat (ondasunen konfiskatzea) edota gogor bat (urkatzea bere bekatugatik damutzen bazen, errea ez bazen damutzen) aplikatzen zitzaien.
INKISIZIOAREN PERTSONAI GARRANTSITSUAK:
- Inozentzio III.sortu zuen inkisizioa 1215ean.
- Inozentzio IV.ak :1252an Inkisizioak prozesu eta tortura erabiltzea onartu zuen.
Tomás de Torquemada izan zen lehen inkisidore
nagusia.
Inkisizioak Sixto IV.ari esker izaera erlijioso-politikoa hartu zuen.
Juana De Arco izan zen frantzez heroi bat eta ingelez
inkisizioa epaitu eta erre zuten.
Akusazioa
Inkisizioa hiri batera iristen zenean, grazia-ediktua ematen zuen. Igandeko meza
bukatzean, inkisidoreak ediktua irakurtzen zuen: heresia posibleak
azaltzen ziren, eta denak animatzen zituzten inkisizio-auzitegira
joateko beren kontzientziak askatzeko. Asko ziren presentatzen zirenak
elizan boluntarioki eta ustezko gaizkide guztiak aitortzen zituztenak.
Salaketak anonimoak ziren, eta salatuak ezin zuen jakin nork salatzen zuen.
Atxiloketa
Aztertzaileak salaketa aztertzen zuten, eta heresia zegoela edo ez
esan behar zuten, eta epaitua atxilotzen zen. Kasu batzuetan, atxilotuak
bi urte kartzelan itxaroten zuen aztertzaileak kasua aztertu arte.
Atxilotzen bazuten, Inkisizioak haren ondasunak bereganatzen zituen.
Urteak pasa zitezkeen kartzelan zergatia jakin gabe. Ohikoa zen jendea
kartzeletan hiltzea.
Prozesua
Prozesu inkisitoriala audientzia batzuez osatuta zegoen. Abokatu bat
izendatzen zitzaion salatuari, eta konbentzitu behar zuen aitortzeko.
Kasua bukatzean bozketa bat egoten zen, eta denak akordio batera iritsi
behar zuten.
Epaia
Akusatua askatzea gerta zitekeen, baino gutxitan gertatzen zen.
Prozesua bertan behera geratzen bazen, akusatua libre geratzen zen.
Erruduna bazen, bere delituak konfesatu behar zituen. Akusatua
errekontzilia zezaketen eta kartzelara bidali, ondasunak kendu edota
gorputz-zigorra jaso zezakeen. Zigor larriena erlaxazioa zen, hau da,
sutara botatzea.
Epaitegiaren osaera
Epaitegiak normalean honela zeuden osatuta:
- Bi edo hiru inkisidore
- Jasotzaile bat
- Fiskal bat
- Sekretuko hiru notario
- Bahiketen eskribau bat
- Nuntzio bat
- Udaltzain bat
- Atezain eta kartzelari bat
Arrazoiak
Ezinezkoa da justifikazio bat bilatzea jazarpenak egiteko zeuden arrazoiak. Hauek ziren batzuk:
- Heresia
- Sorginkeria
- Luteranismoa
- Humanismoa
- Moriskoak eta juduak
Irtenbiderik ez zuten,denak kondenatuak zeuden eta batzuk sententziak.
